Half juni zag ik het bericht dat Prof. dr. Mark van der Gaag een zogenaamde 'Parel' had ontvangen van ZonMW, een organisatie die via subsidies gezondheidszorgonderzoek en innovatie wil stimuleren. Uit het onderzoek van van der Gaag (zie afbeelding) zou blijken dat als mensen met een zogenaamd ultra-hoog-risico in een vroeg stadium cognitieve gedragstherapie en psycho-educatie krijgen de kans op een eerste psychose met de helft zou kunnen worden gereduceerd.

Ook al kun je zo je vraagtekens zetten bij psycho-eductie rondom psychoses vanuit de GGz, lijkt het natuurlijk wel positief dat er door cognitieve gedragstherapie een eerste psychose voorkomen kan worden. Je zou kunnen zeggen dat door 'er vroeg bij te zijn' er wat andere denk- of voelpatronen aan te leren zijn waardoor die enge 'hersenstoornissen' toch niet hoeven op te treden. Hieronder een artikel afkomstig van de site van ZonMW. 

Parel voor onderzoek preventie van psychose

Prof. dr. Mark van der Gaag, hoogleraar Klinische Psychologie (VU Amsterdam), ontving op 30 mei 2013 een ZonMw Parel uit handen van Marleen Barth, voorzitter van GGZ Nederland. Hij leidde de succesvolle EDIE-NL studie naar de preventie van psychosen. 
In ons land heeft 4% van de bevolking een erg hoog risico op een psychose, ofwel een ultrahoog risico (UHR). Wie eenmaal een psychose heeft gehad, heeft een grote kans op herhaling. “Deze mensen leiden vaak een moeizaam bestaan”, zegt Mark van der Gaag. De hoogleraar is ook hoofd van het psychose-onderzoek bij Parnassia. 

Wereldwijd
ZonMw onderkent het belang van de preventie van psychosen en subsidieerde de EDIE-NL studie (Early Detection and Intervention Evaluation). In deze studie werd voor het opsporen van mensen met een UHR de PQ-16 ontwikkeld. De Prodromal Questionnaire is een handzame vragenlijst met 16 vragen die inmiddels wereldwijd wordt gebruikt. In het onderzoek kreeg de helft van de cliënten met de diagnose UHR bovendien een nieuwe, aanvullende behandeling: cognitieve gedragstherapie in combinatie met psycho-educatie. De vergelijking met de controlegroep laat zien dat deze aanvullende behandeling duidelijk effect heeft. Met de interventie halveert de kans op een eerste psychose. Daarnaast neemt de ernst van de klachten duidelijk af. “Met relatief weinig middelen kunnen we veel leed voorkomen”, zegt Mark van der Gaag. De interventie is inmiddels ook kosteneffectief gebleken, aangezien het aantal langdurige ziekenhuisopnames afneemt.

Bewezen effectief
Deze studie is uitgevoerd binnen het programma Preventie van psychische aandoeningen, een deelprogramma van het vierde Programma Preventie. De interventie wordt waarschijnlijk als bewezen effectief opgenomen in een aanvulling op de ggz-richtlijn Psychose/Schizofrenie. Voor de praktijk schreef Mark van der Gaag met David van den Berg en Dorien Nieman een boek over de preventie van psychosen: CBT for Those at Risk of a First Episode Psychosis (2013). CBT is de Engelse term voor cognitieve gedragstherapie (CGT).

voor meer informatie: Factsheet (pdf)