INTRODUCTIE
In december 2008 verscheen een artikel in Psy waarin een interview is te lezen met de psychiater Jim van Os. Hij heeft in het vooraanstaande blad 'British Journal of Psychiatry' voorgesteld om de term schizofrenie op te doeken en het te vervangen door een minder mysterieuze en vooral minder doemrijke term. Hieronder volgt een kopie van het oorspronkelijke artikel dat terug te vinden is in PDF-formaat.

Psychiater Jim van Os heeft in een editorial in British Journal of Psychiatry voorgesteld om de term schizofrenie te vervangen door het begrip Salience Dysregulation Syndrome.

Wat houdt het Salience Dysregulation Syndrome precies in?
De menselijke geest heeft de mogelijkheid om de aandacht te richten op iets wat saillant is, wat eruit springt. Daar zijn we dan op gefocust. Bij sommige mensen is deze functie verstoord en krijgt alles een enorme betekenis. Ze gaan bijvoorbeeld denken dat een televisieprogramma over hen gaat of dat mensen die gewoon op straat voorbij lopen het op hen voorzien hebben. Onderzoek wijst uit dat dit onder invloed van drugs iedereen kan overkomen, ook gezonde mensen. En met het woord syndroom bedoel ik dat het om een cluster van symptomen gaat. En niet om een duidelijk afgebakende ziekte.’

Waarom voldoet schizofrenie niet?
‘Het is een begrip uit de 19de eeuw dat heel duur klinkt, maar waarvan het onduidelijk is wat ermee bedoeld wordt. Het geeft niet aan welke functie in het menselijk functioneren er nu eigenlijk verstoord is. In de loop der tijd hebben we er een ziekte van gemaakt waar je als patiënt, als je eenmaal dat stempel hebt, niet meer van af komt. Terwijl dat helemaal niet nodig is.’

In welke zin is uw nieuwe begrip beter dan het aloude schizofrenie?
‘Schizofrenie is stigmatiserend en mystificerend. Patiënten die te horen krijgen dat ze “schizofreen” zijn, voelen zich opgegeven. Daar keer ik me tegen met deze nieuwe benaming. Het Europese Parlement heeft de psychiatrie in 2006 opgeroepen om zich in te zetten tegen die stigmatisering en vooral geen termen te gebruiken die dat stigma alleen maar erger maken.’

Hoe kunnen we Salience Dysregulation Syndrome in het Nederlands vertalen?
‘Ik denk het Saillantie Syndroom of simpelweg SDS.’

Hoe groot schat u de kans in dat in de komende DSM V uw begrip ingang vindt?
‘Heel klein. Tenzij de patiënten en psychiaters wereldwijd een front gaan vormen en de samenstellers van de DSM duidelijk maken dat het zo niet meer kan.’

Wanneer denkt u dat het wel in de DSM wordt opgenomen?
‘Ik vind dat de psychiatrie de verantwoordelijkheid moet nemen om hier wat aan te doen. Maar ja, wie neemt het initiatief? Laat ik zeggen dat ik hoop dat we in DSM VI van schizofrenie af zijn. Overigens is die term in Japan en Hongkong al geschrapt. Daar is het gebeurd onder druk van familieorganisaties. Te vaak gebeurde het dat patiënten zelfmoord pleegden als ze de diagnose kregen.
PDF-artikel van Schizofrenie is Stigmatiserend en Mystificerend in Psy, December 2008

NAWOORD
In een artikel uit 'World Psychiatry' uit februari 2006 kunnen we inderdaad lezen over de wijziging van naam in Japan: Renaming schizophrenia: a Japanese perspective. Uit dat artikel heb ik het volgende fragment geplukt:
The old term identified the patient as a person with a disorganized personality even after recovery or full remission. That is, once the diagnosis of "Seishin Bunretsu Byo" was made, the patient was usually regarded as an essentially ill person throughout his or her life. This was the main reason why the NFFMIJ required the JSPN to change the old term.

Moreover, in many Japanese textbooks of psychiatry up to the 1970s, "Seishin Bunretsu Byo" was essentially described following the concept of dementia praecox. It was characterized by a poor prognosis and a chronic process of deterioration, eventually leading to decay of personality. It required the physician to evaluate how the process of deterioration was progressing. Not surprisingly, according to a survey carried out in 1996 (5), 77.3% of JSPN Council members thought that the general image of schizophrenia in the community was that of an untreatable disease.

Ik ben eens wat gaan zoeken naar Jim van Os en heb mogen ontdekken dat hij werkzaam is aan de universiteit van Maastricht en daar het nodige onderzoek heeft gedaan naar het verschijnsel psychose. Je zou eens kunnen kijken naar Psychosis Research in Maastricht. Ik zie daar in dat artikel ook de naam genoemd van Richard Bentall. Deze man van de universiteit van Manchester heeft in 1990 een kritisch boek geschreven over Schizofrenie, genaamd 'Reconstructing Schizophrenia'.

Dit biedt voor mij althans allerlei interessante aanknopingspunten voor nader onderzoek. Voor mensen die zich eigenlijk afvragen of ze wel moeten accepteren een chronische ongeneeslijke geestelijke ziekte te hebben zou ik de site 'psychose anders' aanraden: meld je daar aan bij de lijst 'ik weiger te accepteren dat mijn hersenen nooit meer goed zullen werken'.

In November 2010 is er een interview met prof. van Os geweest in de NRC waar ook wordt ingegaan op een andere benadering van schizofrenie. Daar wordt inmiddels ook de Salience Dysregulation Syndrome door van Os zelf ontkracht. lees er meer over op de Psychose Anders pagina 'Van Ziekte Schizofrenie naar Flexibel Schizofreniesyndroom'